„Samheldni snýst líka um skapa rými fyrir ólíkar skoðanir og tilfinningar“

• Fréttir
• 2. apríl 2025

Jóhanna Lilja Birgisdóttir, sálfræðingur og framkvæmdastýra þjónustuteymis Grindvíkinga, ólst upp í Grindavík og býr yfir sterkum tilfinningalegum tengslum við heimabæinn, þrátt fyrir að hafa búið víða síðustu áratugi. Í nýjasta þætti hlaðvarpsins Góðan daginn Grindvíkingur segir hún æskuárin í Grindavík hafa verið einstaklega hlý og mótandi þar sem samvera, náttúra og íþróttir gegndu stóru hlutverki.

Lífið í litla sjávarplássinu var ríkt af tækifærum og samhug. Jóhanna lýsir bernsku þar sem allir tóku þátt, hvort sem var í íþróttum, tónlist eða kirkjustarfi. Náttúran hafði einnig djúp áhrif og hún minnist Einidals og verunnar í Þórktötlustaðahverfi með hlýju.

Minningar og seigla úr móðurættinni

Jóhanna dregur dýrmætan styrk úr fjölskyldusögu sinni. Afi hennar fórst í sjóslysi við Hópsnes árið 1976, og amma og nafna hennar stóð ein eftir með þrjú börn, eitt þeirra aðeins fimm ára. Saga ömmu hennar og hvernig hún sótti kraft í trú og samfélagsstuðning hefur haft djúp áhrif á lífssýn Jóhönnu og val á starfsferli.

Þessi saga speglar þá seiglu sem hún sér í Grindvíkingum í dag. Fólk hefur staðið saman í mótlæti og byggt áfram á traustum grunni. Án þess að formleg áfallahjálp hafi verið komin til sögunnar þá var það hlýja, náungakærleikur og trú sem hélt samfélaginu gangandi, gildi sem Jóhanna telur enn vera burðará

Þjónustuteymi sem stendur með fólkinu

Eftir að Grindavík var rýmd í nóvember 2023 hófst umfangsmikið stuðningsstarf, og þjónustuteymi Grindvíkinga var formlega sett á laggirnar í byrjun sumars 2024. Jóhanna tók við forystu þess og stýrði starfi sem snerist upphaflega um að tryggja öryggi og grunnþarfir, s.s. húsaskjól, skólagöngu og stuðning.

Teymið veitir samþætta þjónustu og sálrænan stuðning, með áherslu á að grípa fólk á mismunandi stigum í úrvinnslu áfallsins. Þau hafa teygt sig út til fjölskyldna, boðið viðtöl og stutt við kennara, foreldra og börn. Verkefnið er víðfemt, en með skýru markmiði: að hlúa að velferð Grindvíkinga á heildrænan hátt.s í samfélaginu.

Samkennd, virðing og rými fyrir ólíkar upplifanir

Einn mikilvægasti þátturinn í úrvinnslu áfallsins, að mati Jóhönnu, er að samfélagið gefi sér rými til að sýna mildi, bæði gagnvart sjálfu sér og öðrum. Fólk bregst mismunandi við áföllum og bataferlið er hvorki línulegt né eins hjá öllum. Því þarf stuðningskerfið að vera sveigjanlegt, nærgætið og virðingarfullt.

Jóhanna telur einnig mikilvægt að byggja upp sjálfbærara stuðningskerfi með fræðslu og geðrækt, í skólum, á vinnustöðum og víðar. Með því að efla skilning á andlegri heilsu má bregðast fyrr við og styðja fólk áður en það festist í vanlíðan.

Seiglan sem leiðarljós framtíðarinnar

Þótt bráðafasinn sé að baki er ljóst að áfram mun verða þörf fyrir stuðning á komandi misserum og jafnvel árum. Jóhanna lítur þó til framtíðar með hófstilltri von. Hún vonar að þessi reynsla, þrátt fyrir að hafa verið krefjandi, geti með tímanum orðið uppspretta innri styrks og seiglu.

Samhugur og samstaða hafa þegar sýnt sig í íþróttum og menningu. Ótrúlegir viðburðir þar sem fólk hefur sameinast þrátt fyrir að vera dreift um landið. Það er þessi seigla, segir Jóhanna, sem býr í djúpum rótum samfélagsins og gefur von.

Aftur til rótanna – og áfram

Þrátt fyrir að hafa ekki verið búsett í Grindavík þegar hamfarirnar dundu yfir, hefur Jóhanna aldrei misst tengslin. Minningar úr æsku hafa fengið nýja merkingu í ljósi þess sem á undan er gengið. Í hennar huga hefur Grindavík þróast úr því að vera hlý minning yfir í tákn um seiglu, trú og tengingu.

Að lokum vonar hún að reynslan, hversu sársaukafull sem hún hafi verið, verði ekki það sem brýtur fólk niður, heldur það sem mótar, styrkir og tengir. Og að Grindvíkingar, hvar sem þeir eru í dag, finni öryggi og frið á ný.

Hlustaðu á þáttinn hér.

• Síðast uppfært: 2. apríl 2025