Guðbergur Bergsson fæddist árið 1932 í Grindavík sem var á þessum tíma aumt þorp með mannlífi sem var gott fyrir hugann á móti úthafinu. Núna er það miklu stærra og hefur fengið bæjarréttindi. Grindavík er enn í fullu fjöri, jafnvel meira en nokkru sinni áður á úfinni suðurströnd Íslands. Á þessum stað eru jarðskjálftar tíðir, jafnvel daglegt brauð en til lítils gagns. Í suðri er ekkert að sjá nema endalaust hafið, til austurs eru fjöll, einnig til norðurs, en í vesturátt er grá hraunbreiða og sums staðar sjást gufur frá hverum. Annars eru hraun allt í kring, líka til suðurs, en það sést ekki undir sjónum þar sem fiskurinn felur sig til að hrygna í þröngum hraungjótum, langt frá skolti gráðugra hákarla og hvala. Á þessari sérlega klóku eðlisávísun þorksins og samleik hennar og náttúrunnar lifðu Grindvíkingar og lifa enn, nákvæmlega eins og þeir hafa gert og munu gera alla tíð.
Faðir Guðbergs var sjómaður á veturna, trésmiður á sumrin, en móðirin vinnukona þangað til hún varð eiginkona og vann heima. Úr því hann fæddist í kreppunni miklu var hvaðeina í kringum hann, húsin, fólkið og lifnaðarhættirnir jafn fábrotið, snautt eða tómlegt, og himinninn, hraunið og veðurfarið. Aftur á móti var það sem sjaldan sást eða lá ekki í augum uppi á landi, hugarfar manna og tilfinningar, álíka auðugt, eða auðugra en á fjölmennari stöðum. Maður er meira manns gaman og með öðrum hætti á fámennum en fjölmennum stöðum þar sem hægt er að finna afþreyingu og skemmtun á sérstakan hátt sem hefur ekki annan tilgang en þann, að menn gleyma sér við stundargaman, það sem er kallað afþreying. Í Grindavík voru allir á þessum tíma sitt eigið dimma kvikmyndahús, en líka á sinn hátt einnig fyrir aðra, með leyndu, hvítu tjaldi. Fólk var sín eigin skáldsaga, ljóð, ópera og dansaði ballet tilfinninganna. Svipað er þetta hjá listamönnum. Ómeðvitundin einkennir þá, en þeir þjálfa sig við að sameina allar listgreinar í sama verki, með sínum sérstaka hætti, fyrst í hugverkinu sem þeir breyta í listaverk, til dæmis skáldsögu.
Guðbergur vann eins og aðrir Grindvíkingar fyrst við sjóinn. Síðan vildu aðrir en hann að hann lærði að smíða skip. Það vildi hann ekki. Þá fór hann að læra, ekki það sem hann langaði heldur eitthvað sem hann gæti lifað á og stundað síðan í frítímum það sem engin leið var að hafa viðurværi af á þessum tíma, skáldskap. Aðrir hindruðu að hann fengi að stunda kennslu barna, svo hann fór að elda mat fyrir útlendinga. Síðan óf hann gólfteppi í nokkur ár. Því næst var hann hjúkrunarmaður á geðsjúkrahúsi. Þá tók hann ákvörðun, að fara úr landi og læra bókmenntir og listasögu í Barcelona á tímum Francos. Smám saman óf hann þar sér heim sem hann hefur lifað í að mestu eftir það, heim listar sinnar. Hann hefur ekki átt heima í öðru en í eigin verkum, sem eru fremur skáldsögur en ljóð. Allt þetta er í eðlilegum tengslum og rökrétt afleiðing af því að hafa fæðst og átt heima sem barn og unglingur á jafn afskekktum stað og Grindavík, á stað þar sem íbúarnir voru sitt eigið leikhús en líka leikhús fyrir aðra, eigin skáldsaga, ljóð, ópera, heimspeki og píanótónleikar. Flest í fari listamanns er afleiðing af honum sjálfum en einnig foreldrum og umhverfi hans. Það er ekki nauðsynlegt að eiga heima í svo kölluðu andlega auðugu umhverfi til þess að geta fléttað eða ofið þann dúk sem er ríkuleg list. En sá sem fæðist í fátæklegu umhverfi, innan um fátækt fólk, þarf að vera gæddur vilja og innri auðlegð sem hann ræktar gætilega. Öðru fremur þarf hann að vera sjálfum sér nógur. Hann getur ekki reitt sig á annan en sjálfan sig. Fáir skilja hann. Hann verður að vera sterkur í einsemd sinni, óhræddur við að halda út í heim til að þroska sig, ekki í hinu þekkta heldur í hinu óþekkta. Sá sem umgengst bara sjálfan sig og sína líka deyr inn í tómleikann og sátt við aðra, jábræður og systur. Ósættin er undirstaða þroskans.
Guðbergur hefur reynt að semja lífsverk byggt á eigin fagurfræði og hann vissi að henni yrði ekki vel tekið. Í öllu tók hann mið af hrauninu þar sem hann ólst upp. Hraun er þannig: Glóandi magn grjóts sem rennur úr eldfjalli. Það stöðvast, kólnar og deyr, en aðeins að vissu marki. Í þannig úfnu ástandi safnar það smám saman á sig mosa sem molnar og breytist í jarðveg sem úr geta jafnvel vaxið há tré við réttar aðstæður.
Guðbergur vissi að líklega færi þannig fyrir því sem hann lagði hönd að árum saman, í leikhúsi hans, í óperunni, í kvikmyndahúsi hans sjálfs.
Fátt getur verkað miskunnarlausara á hugann en endalaust úthaf, gróðurlaust hraun, jarðskjálftar og þorp á útkjálkum þar sem allar óveðurslægðir koma að landi, en um leið er þetta uppbyggilegt ef ytri aðstæðum er tekið með vissum hætti: "Svona er þetta af náttúrunnar hendi."
Líklega á þetta viðhorf í heimahögum Guðbergs þátt í því að höfuðeinkenni á skáldskap hans er ekki tilraun til að vekja samúð heldur íhugun, undrun, uppreisn gegn aðstæðum og spurninguna:
Hvernig getur maður staðist þá flóknu þraut sem náttúran leggur fyrir líf og eðli hans og annarra?
Guðbergur Bergsson